«وقتی ضرر حافظه تاریخی بیش از فایده‌های آن است»

دیوید ریف (خبرنگار جنگ و تحلیگر آمریکایی، فعال حقوق بشر و فرزند سوزان سونتاگ) یادداشتی در گاردین در توصیه به فراموشی چاپ کرده و در آن نوشته بود: «یادآوری شاید همنشین عدالت باشد اما دوست قابل اعتمادی برای صلح نیست.» اشاره او به "یادآوری جراحت‌های تاریخی" است. نوشته که «نمی‌خواهم تجویز فراموشی اخلاقی کنم. به کل رها کردن حافظه به معنای رها کردن جهان است» و جایی: «همزمان که فراموشی ظلمی در حق گذشته است، یادآوری نیز می‌تواند ظلمی در حق حال باشد.»

او به چند نمونه از یادآوری‌هایی که جوامع را به جنگ کشانده یا بهانه ادامه جنگ بوده اشاره کرده؛ صرب‌های افراطی وقتی در بوسنی به کشتار مسلمانان مشغول بودند، به یاد سقوط قسطنطنیه ارتدوکس بودند در سال 1453 (نیم هزاره قبل) توسط عثمانی‌های مسلمان، یا بعد از حملات یازده سپتامبر، بن‌لادن خواسته بود همه را به یاد جنگ‌های صلیبی (بین مسلمانان و مسیحیان) بیاندازد، یا نمونه "ژاندارک در فرانسه" و "ویلیام والاس در اسکاتلند". به نمونه موفقی از "فراموشی" هم اشاره می‌کند: «پیمان مشهور به "پاکتو دل اُلویدو" (پیمان فراموشی) میان چپ‌ و راست‌های اسپانیا که هر چند هرگز به طور رسمی امضا نشد اما به توافقی سیاسی پس از مرگ دیکتاتور فرانکو کمک کرد و دموکراسی را به اسپانیای دهه 1970 میلادی بازگرداند.»

به قول مایکل ایگناتیف (فیلسوف سیاسی کانادایی) در ساندی‌تایمز؛ «استدلال ریف فراخوانی است برای آن که وقتی جوامع با میراث  تلخ و دردناک گذشته مواجه می‌شوند، میانه‌روی سیاسی را به جای مطلق‌انگاری اخلاقی در پیش بگیرند. این مسئله در خروج آفریقای جنوبی از آپارتاید، گذار اسپانیا به دموکراسی و مواجهه شیلی با جنایات پینوشه از اهمیت اساسی برخوردار بود.»

.

.

* ترجمه هر دو یادداشت در شماره 34 مجله "اندیشه پویا" چاپ شده است.
** برای مطالعه متن ترجمه شده دو مقاله مورد اشاره در این یادداشت می‌توانید مراجعه کنید به:
1) https://telegram.me/mmoeeni1/695
2) https://goo.gl/5jBGnn .

*** اصل یادداشت دیوید ریف +