مستند «رضاشاه» در «من و تو»

دیشب (جمعه، چهارم مرداد 92) و به مناسبت شصت و نهمین سالروز درگذشت رضاشاه، شبکه «من و تو» مستندی با عنوان «رضا شاه» پخش کرد(+)؛ مستندی که فارغ از قصد و نیت سازندگان‌اش، تماشایش جذّاب بود؛ لااقل از آن رو که از زاویه‌ای غریب مانده، رضاشاه را، و کارهای او را، به «تصویر» کشیده بود. و «غریب» البته برای مایی که در این بیش از سه دهه، هر چه از او شنیده‌ایم، از بدی و قلدری‌هایش بوده. رضاشاه کمتر از 16 سال حکم راند؛ و «انصافا» با سرعتی ستایش‌برانگیز ایران را از نظام درمانده قجری و الزمات آن دور ساخت. مستند دیشب در کنار نامبردن از سلسله اقدامات گسترده عمرانی و برنامه‌های اجرا شده برای توسعه انسانی و صنعتی و نظامی رضاشاه، خط تقابل انگلیس و روحانیت با رضاشاه را (البته به دلایل مختلف و جداگانه)، به خوبی و ظرافت به بیننده منتقل (یا القا) می‌کرد. مستند، وارد جزییات برنامه حذف و سرکوبی مخالفان و بی‌اثر کردن مجلس وقت توسط رضاشاه نشد، یا به نوعی به توجیه آنها پرداخت. این، از بی‌طرفی یک مستند تاریخی، و به همان اندازه از اعتبار آن می‌کاهد. هر چند هنوز در برابر مستندهای تاریخی صدا و سیمای جمهوری اسلامی از تاریخ، که یک سره، یکّه و تنها به قاضی رفتن است، یک سر و گردن بالاتر قرار می‌گیرد.

.

نکته اساسی اما اینکه، فراگیر شدن و تنوع رسانه‌های ارتباط جمعی (به خصوص ماهواره و اینترنت)، احتمالا ما مردم را به درک و برداشتی مقرون به انصاف و عدل از تاریخ نزدیک‌تر خواهد کرد. سالها گفته شده بود که تاریخ را فاتحان می نویسند، حالا اما انگار این حق انحصاری از فاتحان سلب شده؛ به میمنت «تنوع رسانه‌ها»!

.