اشاره: بیش از ده سال است با سرعت و قدرتی بیش از پیش، زنگ خطر بحران آب در ایران به صدا در آمده است.
این اوضاع محصول بیش از نیم قرن سیاستگذاری غلط در حوزه منابع آب (به خصوص بعد از پایان جنگ) است که تغییرات اقلیمی آن را تشدید کرده.
گفته و نوشته شده که هر سیستم حکومتی در سه حوزه به برنامه‌ریز‌های بلندمدت محتاج و بلکه مکلف است: در حوزه تامین انرژی، حمل و نقل و حفاظت محیط‌زیست.
این یادداشت به طور مشخص به شرایط آب در زنجان اختصاص دارد؛ شرایطی که چه بسا با شدتی بیشتر (یا قدری کمتر) شهر و استان شما نیز گرفتار آن است.
**
محسن افشارچی (استاندار زنجان) اخیرا به روشنی گفت: «آب اصلی‌ترین مسئله استان زنجان است.» به خاطر این صراحت، باید قدردان او باشیم.
*
من
پاسخ برخی از این سؤالات (زیر) را ندارم؛ پاسخ درست به این سؤال‌ها، در روشن شدن ابعاد فاجعه کمک موثری خواهد بود.
توجه دارید که در اصل وجود "فاجعه" تردیدی نیست؛ "ابعاد" آن برای برنامه‌ریزی مقابله با بحران است (از جمله با عاملیت مردم) که حالا "مهم" مینُماید.
آیا این خبر صحت دارد که برداشت آب شرب از سد تهم (منبع تامین آب شرب شهر زنجان)، کمتر از بیست سال بعد از بهره‌برداری به کم‌ترین میزان خود و بلکه به "هیچ" رسیده است؟
آیا درست است که هدررفت آب در شبکه آب‌رسانی شهر زنجان، معادل سیصد لیتر بر ثانیه، معادل بیست‌درصد کل آب داخل سیستم و دقیقاً مساوی با حجم آبی است که روزانه از سد تهم در دوره بهره‌برداری برای شرب مردم شهر منتقل می‌شد؟!
آیا شرکت آب و فاضلاب برای کنترل و به صفر رساندن حجم هدررفت در سیستم انتقال آب (به دلیل فرسودگی لوله و اتصالات و خرابی کنتورها) برنامه‌ای اجرا کرده یا خواهد کرد؟
آیا اولویت نخست مدیران ارشد و کارشناسان شرکت آب منطقه‌ای استان و شرکت آب و فاضلاب استان، چیزی غیر از برنامه‌ریزی برای مقابله با بحران آب، جلوگیری از خسارت بیشتر به منابع آب‌های زیرزمینی و آموزش همگانی است آن‌چنان که ملاحظات سیاسی را با قدرت تمام نادیده بگیرند؟
آیا درست است که سنگ‌بستر زیر دشت زنجان در ۲۸۰ متری زیر سطح زمین است، سال ۷۴ فاصله تراز آب زیرزمینی تا این سنگ بستر ۷۰ متر بوده و حالا (طی کمتر از سی سال، چهل متر کمتر شده و) به فقط ۳۰ متر رسیده است؟
زور زنجان به استان‌های مجاور می‌رسد که حقابه‌هایش را بگیرد؟
روزنامه اعتماد چهارم مرداد امسال در گزارشی زیر عنوان "پناه بر چاه" به اوضاع منابع آبی زنجان پرداخت، نوشت که زنجان برای تامین آب فقط به چاه‌ها متکی شده و حتی اعلام کرد: «استان زنجان چند سالی است نه تنها نگران تنش آبی است كه حتی میزان پناه بردنش به چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق از متوسط كشوری هم به شدت بالا رفته.»
یعنی ما واقعاً پناهی به جز چاه‌های آب شرب که مدام کم‌آب‌تر می‌شوند نداریم؟! یعنی وضع ما از خیلی‌ها بدتر است؟
یک مدیر دولتی به روزنامه اعتماد گفته بود: «تعداد چاه‌های آب شرب استان حدود ۵۰۰ حلقه است اما در حوزه كشاورزی بیش از ۹هزار حلقه چاه در استان وجود دارد.»
چرا این کشاورزی ِ لعنتی مهار نشد؟!
واکنش دفتر روابط عمومی و آموزش همگانی شرکت آب و فاضلاب استان زنجان:
[...] ضمن تشکر از حسن دقت [نویسنده]، مطالب زیر جهت استحضار مردم شریف ارسال می‌شود:
1) در پاسخ بند یک: با توجه به میزان محدود ذخیره آب در مخزن سد تهم و احتمال تداوم خشکسالی در ماه‌های پیش رو، تصمیم شرکت آب و فاضلاب به کاهش برداشت از سد تهم و نگهداری آب موجود برای فصول گرم است. در این مدت برداشت از منابع زیرزمینی (با توجه به کاهش برداشت آب کشاورزی در ماه‌های پاییز و زمستان) در اولویت است.
لازم به ذکر است به منظور جبران کاهش برداشت از سد تهم، شانزده حلقه چاه برای تامین اضطراری آب شرب شهر زنجان وارد مدار بهره‌برداری شده است .
2 و 3) در پاسخ بند دو و سه : هدر رفت آب با عنوان علمی آب به حساب نیامده از دو قسمت ظاهری (خطای کنتور، انشعابات غیرمجاز، خطای سیستم و ... که توسط مشترکین مصرف می‌شود ولی برای آبفا درآمدی ندارد) و واقعی (هدر رفت شبکه، سرریز مخازن و ...) تشکیل می‌شود که به لحاظ توجیه اقتصادی در هیچ کجای دنیا این میزان صفر نیست. "آب به حساب نیامده" در شهرهای استان زنجان نیز با عنایت به ۲ مقوله فنی و اقتصادی ۱۴ درصد هدفگذاری شده که هم اکنون این میزان در استان ۲۳ درصد است که مشکلات مالی عمده، علت حرکت کند شرکت آب و فاضلاب به سمت این هدف است.
4) در پاسخ بند چهار: شرکتهای آب و فاضلاب به عنوان یک دستگاه خدمترسان همواره ارائه خدمات مطلوب به مردم شریف شهرها و روستاهای تحت پوشش را مد نظر قرار داده و در این راه تنها ملاحظات فنی، زیستمحیطی و اقتصادی چهارچوب تصمیمگیری مدیران این شرکت ها را تعیین کرده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر