میزگرد «وضعیت خبرنگاری»

📌 نهم مرداد، میزگردی با موضوع «خبرنگاری در زنجان» به دعوت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با حضور حسین نجاری (رییس خانه مطبوعات زنجان)، ادریس سالاری (رییس روابط عمومی استانداری زنجان) و من (به عنوان کسی با سابقه کار خبری) برگزار شد. ایرنا گزارش خود را از این میزگرد، دیروز منتشر کرد (متن کامل: + )

📌 در ادامه بخشی از گزارش را که به نقل حرف‌های من پرداخته، می‌خوانید. عبارات داخل پرانتز را برای انتقال آسان‌تر منظور، خود من به  متن افزوده‌ام، برخی جملات گنگ هم با نشانه (...) حذف شده‌اند:

♦️ اوضاع جامعه خبری و خبرنگاری در استان زنجان مناسب نیست و چه بسا بد است و این (ادعا) گزاف محسوب نمی‌شود.

♦️ خبرنگاران یکی از شایسته‌ترین اقشاری هستند که می‌توانند تقریر حقیقت و تقلیل مرارت بکنند؛ رنج مردم را کم کنند و حقایق را بگویند.

♦️ خبرنگاری در زنجان شاید اشل کوچکی از خبرنگاری در تهران است، همان قدر که (عملکرد حرفه‌ای) خبرنگاری در تهران نواقص دارد در شهرستان‌هایی مثل زنجان (این نواقص) دو چندان شده(...)

♦️ رسانه‌ها را در زنجان می‌توان بر اساس وابستگی به تامین منبع درآمد، به 2 گروه تقسیم (کرد:) رسانه‌های دارای حامی مالی و سایر (رسانه‌ها).

♦️ تعداد معدودی از نشریات، صداوسیما و خبرگزاری‌ها در گروه دارای حامی مالی قرار می‌گیرند که به نوعی بلندگو و روابط‌عمومی دستگاه‌های حکومتی‌اند و باقی رسانه‌ها (فاقد عقبه اقتصادی‌اند) که این آسیب‌هایی برای خود داشته که کل مسیر حرکت رسانه‌های استان را تحت‌الشعاع قرار داده است.

♦️نتیجه این وضعیت، این شده است که بسیاری از رسانه‌ها در عمل ارتباطی با متن جامعه ندارند و مقید به این شده‌اند که عملکرد منتشر کنند که یا له یا علیه نهادهای قدرت باشد.

♦️به همین سبب، مردم (در مواجهه با خبرنگار) نخستین موضوعی که جویا می‌شوند، این است که «آیا شما همه چیز را می‌نویسید؟»

♦️خبرنگاران ما گرفتار بسیاری از ملاحظات‌(اند) که نمی‌توانند و خیلی جاها نمی‌خواهند که زبان مردم باشند و به راه ارتباطی مردم و قدرت تبدیل شوند.

♦️حتی عکاسی خبری در زنجان بسیار محدود و مظلوم است (...)؛ عکاسان به دنبال سوژه‌های دردسرساز نمی‌روند، اغلب پشت میزند و کمتر حضور میدانی دارند.

♦️روزمرگی به شدت جامعه رسانه‌ای این استان را تحت تاثیر قرار داده است، خبرنگاران برنامه‌های خود را بر اساس دعوت‌نامه‌ها هماهنگ می‌کنند.

♦️ خوب بود آن دسته از رسانه‌هایی که (مشکل مالی دارند) اخبار پوششی را از خبرگزاری‌ها دریافت کنند (وقت خود را صرف این خبرها نکنند) و خود در جمع مردم حاضر شوند و مسائل آنان را انعکاس دهند.

♦️ مردم از خبر فراری نیستند، موضوعی که به آن دچار هستیم، این است که مردم از فراوانی اخبار دل‌زده شده‌اند، بحث کمبود آموزش و سواد رسانه ای تاثیر گذاشته و این باعث شده که قابلیت‌ها و تفاوت‌هایی که بعد از حضور شبکه‌های اجتماعی قوی و تغییر ساختار رسانه‌های دنیا به وجود آمده، کمتر در رسانه‌های (استان) مورد توجه قرار بگیرد.

♦️ با 2 معضل در حوزه رسانه‌ها مواجه هستیم: یکی «سیل اطلاعات» و دیگری «اطلاعات نادرست».

♦️ یا آنقدر اطلاعات به مردم منتقل می‌شود (که) مردم دل‌زده می شوند؛ (نمی‌فهمند) این اخبار چه ارتباطی با منافع آنها دارد. به واقع دچار اختلال هستیم، اطلاعات تولید می‌کنیم اما اطلاعاتی نیست که مردم را (به مطالبه‌گری و اصلاح) راغب کند.

♦️ هیچ‌کس روابط‌عمومی‌ها را از نظر قانونی و اخلاقی برای هدیه دادن به خبرنگاران (نهی) نکرده است (...) اما در منشور (اخلاقی روزنامه‌نگاران حرفه‌ای جهان)، دریافت هدیه نهی شده و منفور است.

♦️ گاه روابط‌عمومی‌ها از خبرنگار این (تلقی) را دارند که ارزش‌های خبری آنان را حجم و کیفیت هدیه‌ای که دریافت می‌کنند، مشخص می کند.

♦️این رویه تا اصلاح نشود، این ارتباط با مردم ایجاد و از اقتضائات دوره جدید در رسانه‌ها استفاده نشود، به طور کامل جامعه خبرنگاری استان در شبکه روابط‌عمومی نهادهای قدرت حل خواهد شد و هیچ اثری از خود بر جای نخواهد گذاشت.

♦️ دوستانی هستند که برای پوشش خبر دعوت می‌شوند، چه بسا سوال هم می‌پرسند اما هیچ خروجی از آنها دیده نمی‌شود (معلوم نیست این خبرها کجا منتشر می‌شود).  چنین افرادی به هیچ‌وجه خواهان این نیستند که خبرنگار شوند، می‌خواهند که کسب و کار خود را داشته باشند (...)

♦️ گاه سوگیری‌ها کاملا شخصی است و هیچ ارتباطی با مردم ندارد و منافع مردم را مطرح نمی‌کند.

♦️ وضعیت ناخوشایند معیشت جامعه خبرنگاری معلول است و نه علت. جامعه خبرنگاری زنجان دچار گران‌فروشی و کم‌فروشی است و عده‌ای به عمد تقلب در کار دارند (...) به هیچ وجه نمی‌توان مردم را بابت اینکه رسانه مرا نمی‌خوانند، مقصر خواند.

♦️ (نشریه‌ای) که (برای انتشار) منتظر رپرتاژ آگهی می‌ماند و تاریخ مشخصی برای انتشار ندارد، عکس نخست نشریه، فقط عکس مقامات است، چگونه باید انتظار (داشته باشد) از سوی مردم مورد اقبال قرار (گیرد؟)

♦️ ما هنوز در انتشار برخی اخبار مردمی (ماجرای ندا را مثال آوردم)، گرفتار ملاحظاتی هستیم.

♦️ (مشکلاتی هست؛) اگر رسانه‌ها وحدت رویه ندارند و کار حرفه‌ای انجام نمی‌دهند (ماجرای خبر استقبال از فیلم «کارگر ساده نیازمندیم» را مثال زدم؛ فارس خبر را کار کرد ولی این ایلنا بود که تکذیب کرد!)، جامعه‌ خبری باید نشستی داشته باشد و آسیب‌های آن را بشناسد و اگر ایرادی بود، خانه مطبوعات جدی‌تر به این مسائل حرفه‌ای و صنفی وارد شود و پیگیری کند.