«در تاریخ ایران بارها نشان داده شده هنگامی که حکومت در اثر عوامل داخلی یا خارجی ضعیف می‌شود، جامعه – که معمولا با حکومت مخالف است – یا از سرنگونی حکومت پشتیبانی می‌کند یا بی‌طرف باقی می‌ماند. در سال ۶۵۱م/ ۱۹هـ.قمری نیز چنین شد. استان‌های غربی و مرکزی به سرعت ]توسط اعراب مسلمان[ تصرف شدند و دیری نکشید که لشکریان و قبایل اعراب به منتهی‌الیه شرقی خراسان برونی در آسیای میانه نیز رسیدند. تنها استان‌های کناره‌ی دریای خزر نفوذناپذیر بودند و مدتی در برابر مهاجمان مقاومت کردند. این مقاومت مرهون رشته‌کوه‌های بلند و پوشیده از جنگل انبوه بود که همواره این مناطق را از قدرت حکومت مرکزی نیز مصون نگه داشته بودند. اگر چه تسخیر ایران آسان و سریع بود، اسلام آوردن ایرانیان بسیار بیشتر طول کشید. اشغال ایران به خودی خود به گرایش اسلام نینجامید زیر گرایش به اسلام امری داوطلبانه بود. اسلام آوردن همه سرزمین‌های ایرانی و مردمان آن حدود 2.5 قرن طول کشید. در حقیقت در آغاز اعراب ترجیح می‌دادند از ایرانیان جزیه ]مالیاتی که غیرمسلمانان تحت حکومت مسلمانان به حکومت پرداخت می‌کنند[ بگیرند تا این که ایرانیان اسلام بیاورند و از پرداخت جزیه معاف شوند اما به مرور زمان غیرمسلمانان به منافع اقتصادی مسلمان شدن، هم از نظر نپرداختن جزیه و هم از نظر محافظت از امول‌شان پی بردند.(صفحه ۷۵) ... تشیع و سایر جنبش‌های دینی اسلامی در اصل میان اعراب ظاهر شده بودند اگر چه کانون تمرکز آنان نه در عربستان یا سوریه، بلکه در عراق بود که منطقه‌ای عمدتا ایرانی و پیش از پیروزی اعراب، مرکز امپراتوری ساسانی بود ]تیسفون از پایتخت‌های ایران باستان، در عراق امروز واقع بود. بیشتر شاهان ساسانی در تیسفون تاج بر سر می‌نهادند[. شیعیان ایرانی در ری، قم و استان‌های کناره‌ی خزر متمرکز بودند اما بیشتر ایرانیان مسلمان، هم در غرب و هم در شرق، اهل تسنن بودند.(صفحه ۸۷)»
از کتاب "ایرانیان" | تالیف همایون کاتوزیان | ترجمه حسین شهیدی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر