🔘 اختراع‌های مهم بشر!

بدون شک یکی از اختراع‌های مهم بشر که شاید آن را تنها بتوان با اختراع هواپیما و کامپیوتر یا کشف پنی‌سیلین و الکتریسیته مقایسه کرد، همین «تیر خلاص» است. تیر خلاص معادل فارسی ترکیب فرانسوی Coup de grace [= کشتن از روی ترحم ] است که البته ترجمه‌ی دقیقی نیست. معادل انگلیسی این واژه، Death Blow [= ضربه ی کشنده] است که آن هم مفهوم اصلی را به خوبی منتقل نمی‌کند. شاید به همین دلیل است که انگلیسی‌زبان‌ها گاهی به جای Death Blow از همان اصطلاح فرانسوی Coup de grace استفاده می‌کنند. کشتن با استفاده از شلیک در شقیقه که در واقع به منظور رهایی انسان - یا حیوان - از درد مزمن و شدید اختراع شد، به وضوح نبوغ انسان را در انجام کاری که همزمان خشونت آمیز و ترحم‌آمیز است، نشان می‌دهد.

البته بشر قبلا بارها استعداد خودش را در اختراع پدیده‌های حیرت‌انگیزی مثل «تیر خلاص» نشان داده است. برای نمونه، زندان یکی از این اختراع‌ها است که در نوع خودش یکی از جالب‌ترین‌ها هم است. این که انسانی را از محیطی به وسعت کره‌ی زمین جدا کنیم و سپس به عنوان تنبیه او را در فضایی بسیار کوچک - تنها به ابعاد سه قدم در چهار قدم - محصور کنیم و همزمان از او مراقبت کنیم تا زنده بماند، دستاورد بزرگی برای انسان معاصر محسوب می‌شود. درباره‌ی این ابداع بزرگ کتاب‌های زیادی نوشته شده است که شاید یکی از مهم‌ترین آن‌ها پژوهشی است که فیلسوف فرانسوی، میشل فوکو (1984-1926)  انجام داده است. ر. ک. Surveiller et punir: Naissance de la Prison.

البته انسان اخترا‌ع‌های هوشمندانه‌ی دیگری هم داشته است که تأمل در آنها سودمند است. برای نمونه، جوخه آتش (Firing Squad) که به منظور تقسیم همزمان مسئولیت کشتن کسی میان چند نفر و در عین حال تبرئه‌ی همه‌ی آنها ابداع شد، یکی از این موارد است. این اختراع هنوز هم در میان بهترین اختراعات مهم انسان در دویست سال اخیر محسوب می‌شود.

📚 سه گزارش کوتاه درباره نوید و نگار | مصطفی مستور | صفحه 5