با استانداردهای جمهوری اسلامی، به گمانم، کتاب "سفیر
بدون سفارت، وکیل بدون موکل" کتابی "استثنایی" است؛ از فرط صراحتی
که علیه باندبازی و خویشاوندگرایی در یکی از مهم‌ترین وزارت‌خانه‌های نظام (وزارت
امور خارجه) دارد و از برخی رویدادهای ناشنیده‌ی مرتبط با دستگاه دیپلماسی طی 34
سال خدمت نویسنده آن در این وزارت‌خانه خبر می‌دهد.
پرویز افشاری، مهرماه 59 استخدام شده و بهمن 92، بازنشسته.
نوشته که طبق اساسنامه می‌توانسته سفیر شود ولی او را سفیر نکردند، پروانه وکالت
داشته ولی هیچ وقت سراغ وکالت نرفته و از همین جا اسم کتاب را انتخاب کرده: «سفیر
بدون سفارت، وکیل بدون موکل».
او برای ماموریت ثابت در عربستان، عراق، کانادا، مالزی،
ترکیه و قزاقستان بوده و برای ماموریت‌های موقت نیز در کشورهای دیگری از جمله ژاپن
اقامت داشته است. مدتی نیز در ستاد وزارت خارجه مشغول به کار بوده. او که اینک 64
سال سن دارد، اصالتا اهل روستای امامزاده دهچال اراک است. کتاب را به همسرش تقدیم
کرده که 11 روز بعد از بازنشستگی او،
ناگهان از دنیا رفته. دو پسر و یک دختر دارد؛ پسر بزرگش دکترای برق از لوزان سوییس
دارد، پسر دیگرش مهندس نفت شرکت شل است (در دفتر لاهه هلند) و دخترش نیز برای
ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد، از دانشگاه ژنو سوییس پذیرش گرفته بوده.
پرویز افشاری بارها و بارها در کتاب خود به صراحتِ خود در
انتقاد و پایبندی‌اش به قانون اشاره دارد؛ از کسانی که از آن‌ها انتقاد کرده،
عذرخواهی کرده و البته، همان طور که اشاره شد، به صراحت و با ذکر نام، به بسیاری
حمله کرده است. از رابطه نامشروع یکی از کارمندان سرکنسولگری جده با منشی لبنانی خبر
داده (ص 58)، به تنش و گرفتاری ناشی از درخواست غیراخلاقی معلم اخلاق اعزامی از
وزارت‌خانه به سفارت ایران در کانادا از آشپز سفارت‌خانه و هفت‌تیرکشی
بعدی این معلم اخلاق اشاره کرده(صص 104 و 205) و بارها تکرار کرده که قوم‌گرایی و چاپلوسی
برای بسیاری در وزارت‌خارجه مایه ترقی بوده است و این رویه حتی در رده‌‌های پایین
هم، ساری و جاری بوده چنان‌که بسیاری از مناصب خدماتی در داخل و خارج کشور به
اهالی روستای قرمز چشمه اراک تعلق داشته است (ص 211).
او در این کتاب نوشته که خانوادگی مقلد آیت‌الله العظمی
گلپایگانی بوده‌اند (ص 37)، برای آموزش زبان عربی از راننده سفارت هر روز 3 کلمه
یاد می‌گرفته (ص 39)، منابع خبری سفارت ایران را در ریاض معرفی کرده (ص 41)، خلبان
فراری ارتش را از عربستان به ایران آورده (ص 46)، نوشته که مرحوم مهدوی کنی در واکنش
به یکی از کارکنان سفارت که گفته بوده: «حاج آقا چه خوب بود که خانه کعبه در ایران
قرار داشت و ما می‌توانستیم از آن محافظت کنیم»، با طعنه اظهار کرده بوده که «اگر ما
بتوانیم حرم امام رضا(ع) در مشهد را به این پاکیزگی نگهداریم، همت کرده و همین امر
برای ما کافی خواهد بود»(ص 43)، نوشته که لواسانی (سفیر ایران در کانادا) فردی
تندخو، بددهان و بداخلاق بوده (ص 96) و جانشین خود (عادلی) را غیرانقلابی می‌دانسته
(ص 103)، از لغو توافق‌نامه بین دستگاه مسئول "کارکنان پوششی سفارت ایران در
عراق" و وزارت خارجه توسط ولایتی به دلیل خودسری‌های مامور اعزامی خبر داده
(ص 143)، به شدت از منوچهر محمدی (معاون وزارت‌خارجه در دوره احمدی‌نژاد) انتقاد
کرده (ص 186) و نوشته: «رفتار خرازی با معاونین ولایتی مناسبت‌تر از رفتار متکی با
معاونین دوره خرازی بود.» (پاورقی ص 186)، متهم به جاسوسی برای هند شده بوده (ص
144)، نوع برکناری متکی را "رقت‌بار" خوانده (ص 185) و به اینجا رسیده
که «می‌توان گفت دکتر ولایتی وزیری مقتدر، دکتر خرازی وزیری مستقل، آقای متکی
وزیری عاریه‌ای، دکتر صالحی مردی خوش‌نام و سلیم‌النفس اما نامناسب برای وزارت‌خارجه
و دکتر ظریف دیپلماتی حرفه‌ای و آشنا و به فن مذاکره بودند.»(ص 195)
نویسنده کتاب در برخی بخش‌ها همچنین تلاش کرده پیش‌زمینه
تاریخی برخی رویدادها و روابط را توضیح دهد و نظام اداری وزارت‌خارجه را تشریح
کند.
با این همه به نظر می‌رسد این کتاب، به شدت از ناحیه
"ویراستاری" (رعایت اصول آیین نگارش فارسی) دچار نقصان است و باید برای
چاپ‌های بعدی، این کاستی مهم برطرف شود (اگر آن‌چنان که یکی از دوستان خبر داد،
این کتاب از بازار جمع نشده باشد). برخی بخش‌های کتاب، انگار با عجله تمام تالیف
شده و در هم و نامرتب به نظر میآید. نویسنده در روزهای کشتار حاجیان در عربستان
و حمله اول آمریکا به عراق در مرکز خبر و بحران بوده ولی بسیار خلاصه به آن‌ها
پرداخته. چنین نقایصی احتمال این که هدف از نوشتن این کتاب، اساسا حمله به
ساختار معیوب اداری وزارت خارجه بوده، تقویت می‌کند. نویسنده همچنین باید کتاب
خاطرات بیشتری بخواند تا بداند مثلا سطح روایت زیارت بارگاه امام حسین (ع) از قلم
یک دیپلمات، باید فراتر از روایت یک زائر کم‌سواد باشد (ص 64).
این کتاب توسط انتشارات کویر در 255 صفحه به قیمت 16هزار
تومان به بازار عرضه شده است.
https://telegram.me/mmoeeni1/1064
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر