"زلزله ای که زلزله نیست"

بعد از زلزله 4.9ریشتری بامداد سیزده آبان در بندرعباس، و بعد یک زلزله 3.8 ریشتری دیگر در چهل و هشت ساعت بعدش، این روزها مردم بندرعباس بیشتر از هر چیز از "زلزله ای که زلزله نیست" سخن می گویند! خنده تان بگیرد یا نگیرد این یک اتفاق جدی است که مردم حتی دیگر به زلزله هم اعتماد ندارند! مردم می پرسند چطور زلزله در بندرعباس احساس شده ولی مثلا در بندرلنگه و حتی اطراف خود شهر بندرعباس حس نشده؟ حیرت آورتر از همه این که کمتر کسی باور دارد شدت زلزله ها را دولت درست اعلام می کند! یک بازدید کننده سایت آینده نیوز نوشته بود: "از مردم بندرعباس بپرسید، هر چند شب یكبار یك زلزله در شهرشان نواخته می شود و هیچ صدایی هم از هیچ جایی در نمی آید! بعد هم زلزله ی 7 و خورده ای ریشتری را رسانه ی میلی 4.9 ریشتر اعلام می كند! واقعا زحمت كشیدند این یكی را اعلام كردند، ولی آن همه كه قبلا زلزله آمد را چرا نگفتند؟ چه كاسه ای زیر نیم كاسه هست كه هیچ چی دم بر نمی آورند؟" (+) ... مردم می پرسند چرا در این چهار ساله اخیر این همه در بندرعباس و قشم زلزله شده؟ اخبار اخیرا منتشر شده در برخی رسانه های غربی مبنی بر افزایش سریع فعالیت ها در معدن اورانیوم گچین بندرعباس بر این "بحران روانی" در بندرعباس اضافه کرده. بلومبرگ اخیرا گزارش کرده که "شواهد نشان می‌دهد فعالیت‌ها در معدن گچین در سواحل خلیج فارس در نزدیكی شهر بندرعباس افزایش چشمگیری پیدا كرده است". دیشب تمامی بخش بهسازی شده ساحل بندرعباس و پارک ها لبریز از مردمی بود که بی توجه به شیوع بیماری خطرناکی همچون آنفولانزا در تجمعات این چنینی، نمی توانستند خود را قانع کنند که قرار نیست مجددا حول و حوش ساعت سه بامداد تکان جدیدی آن ها را هراسان نکند! خیلی هایی هم که در خانه ماندند حاضر شدند ماشین هایشان را به جای پارکینگ خانه ها، در کوچه و خیابان پارک کنند تا در موقع خطر راحت و سریع تر فرار کند! شبکه استانی زیر نویس زده بود که "شایعه ها را باور نکنید با این حال فرماندار معتقد است مردم آمادگی داشته باشند"! ... به گفته معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله "بندرعباس شهري است که بيشترين زمين‌لرزه ها طي سال در نزديکي آن رخ مي دهد و به اين ترتيب بايد آن را لرزه خيزترين شهر ايران ناميد ... وقوع زمين‌لرزه‌هاي فوج‌گونه از ويژگي‌هاي زلزله‌هاي منطقه بندرعباس است و احتمال وقوع پس لرزه‌هاي ديگر در منطقه وجود دارد كه البته با توجه به پيچيدگي و تصادفي بودن زمين‌لرزه‌ها نمي‌توان با قطعيت در اين مورد اظهار نظر كرد"! (+) زیر تیتر پرتیراژترین روزنامه استان هم امروز این جمله بود: "وقوع زلزله به دلیل آزمایشات هسته ای تکذیب شد". صبح ساحل در ادامه به نقل از امام جمعه بندرعباس با تکذیب این خبر نوشته که بهتر است به جای شایعه پراکنی به ابعاد معنوی و فلسفی زلزله بیندیشیم و شکرگزار خداوند باشیم. امام جمعه گفته که اگر شایعه آزمایش هسته ای ذره ای به حقیقت نزدیک بود تا کنون مستکبران دنیا در بوق های خود قبل از هرکسی علیه نظام دمیده بودند!
*
همه این ها را ننوشتم که اعتراف کنم من هم دچار شک و شبهه درباره درستی "زلزله" شده ام؛ که شده ام! ... نوشتم که بگویم زندگی در کشوری که مردم نمی توانند حتی به زلزله هم اعتماد کنند، نمی توانند خبر یک مرکز علمی را درباره شدت زلزله باور کنند، باور کنید که خیلی سخت است؛ خدا نصیبتان نکند! فردا آفتاب و باد و باران را هم باور نخواهیم کرد و چنین می شود که زندگی بر پایه بی اعتمادی ریشه یک جامعه را می سوزاند؛ حالا آقایان بروند برای مدیریت دنیا برنامه از خودشان در کنند!

*

لینکهای مرتبط:

بازهم زلزله در بندرعباس (+)

خبرهای تابناک (+)

*

این قسمت بعدا به مطلب اضافه می شود:

نظر یک دانشجوی دکتری موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران:

با سلام ... من دانشجوی دکتری موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران هستم. من هم قبول دارم که رسانه های عمومی دولتی اخبار مختلف را مطابق میل خود منتشر می کنند اما در مورد این زلزله حداقل با توجه به اطلاعات من خبر اعلام شده صحیح بود و بزرگی این زلزله در مقیاس محلی 4.9 بوده. با مراجعه به سایتهای معتبر لرزه نگاری جهانی نیز می توان این مسأله را چک کرد به طور مثال سایت مرکز لرزه نگاری آمریکا (USGS) نیز این زلزله را با بزرگی 4.8 ثبت کرده است. علت اختلاف هم استفاده از روابط بزرگی محلی در ایران و بزرگی جهانی در آمریکا به دلیل دور بودن از کانون زلزله است. در مورد عدم اعلام زلزله ها از رسانه ها، مرکز لرزه نگاری کشوری تنها زلزله های با بزرگای بیش از 4 ریشتر را به رسانه های عمومی اعلام می کند باقی زمین لرزه ها تنها در سایت خود مرکز نمایش عمومی دارند.

اما دلیل اصلی اینکه مردم گمان می کنند این زلزله بزرگتر از 4.9 بوده به فاصله کانون زلزله با شهر بر می گردد. احساس شخص از بزرگی زلزله به جز به بزرگی آن به فاصله شخص تا محل کانون زلزله نیز وابسته است و به دلیل اینکه کانون این زلزله فاصله بسیار کمی با شهر داشت مردم آن را شدیدتر احساس می کنند. مطلب بعدی این که فعالیت های مختلفی می توانند موجب ایجاد زلزله در زمین شوند از قبیل معدن کاری های گسترده و یا ساخت سد های بزرگ اما تمام بررسی های انجام شده در مقالات متعدد نشان می دهد که زلزله های ایجاد شده در اثر این فعالیت ها اغلب بسیار کوچک بوده و قابل احساس نیست (البته موارد نقض این قضیه وجود دارد اما این موارد بسیار معدود بوده و در مورد سد های عظیم و بسیار بزرگ یا حجم خاکبرداری بسیار زیاد ایجاد می شود که تا به حال در ایران این اتفاق روی نداده است) همچنین در صورتی که زمین لرزه ناشی از فعالیت های معدن کاری باشد باید محل زمین لرزه در محدوده جغرافیای معدن باشد در حالیکه با نگاهی به کانون زمین لرزه های اخیر در محدوه بندرعباس می بینیم که تفاوتی در محل و پراکندگی کانون ها در طول این سالها رخ نداده است.از طرف دیگر در مورد احتمال اینکه انفجار با زمین لرزه اشتباه شود اینکه شکل موج ثبت شده در اثر انفجار با شکل موج حاصل از زمین لرزه تفاوت اساسی دارد و حداقل به نظر من و باقی دوستان حاضر در مرکز لرزه نگاری کشوری زمین لرزه بندرعباس قطعاً انفجار نبوده است. در نهایت اینکه به طور کلی مناطق جنوبی رشته کوه زاگرس دارای لرزه خیزی بالا بوده اما معمولاً از بزرگی پایین برخوردارند (معمولاً کمتر از 5 ریشتر) اما زمین لرزه های البرز از تعداد کمتر و از بزرگای بیشتر برخوردار هستند.