از
حدود 20 سال قبل، اندیشمندان سیاسی روی رژیم‌های سیاسی خاصی، اسمی جالب‌توجه
گذاشتند: «رژیم‌های دورگه» یا همان «رژیم‌های هیبریدی» [Hybrid]؛ این رژیم‌ها ویژگی‌های اساساً استبدادی را با ویژگی‌های دموکراتیک
مخلوط می‌کنند؛ شایع‌ترین گونه رژیم‌های دورگه هم زیر عنوان «استبداد رقابتی» جمع‌اند.
مطابق تعریف، در استبداد رقابتی «نهادهای دموکراتیک رسمی» به ویژه «انتخابات» وجود
دارد اما «میدان بازی را به شدت به نفع حاکمان دستکاری کرده‌اند»؛ به این ترتیب
«رقابت در این رژیم‌ها واقعی است اما عادلانه نیست».
یک
پژوهشگر در دانشگاه هاروارد با استناد به رخدادهای سیاسی ده سال گذشته، بر خلاف
کسانی که معتقد بوده‌اند: «استبداد رقابتی نه «به رغم» داشتن نهادهای شبه دموکراتیک،
بلکه «به سبب» داشتن این نهادها، باثبات هستند»، بر این باور است که «اغلب رژیم‌های
مستبد رقابتی از رسیدن به ثبات عاجر مانده‌اند و در میان‌مدت تا بلندمدت، شاهد از
دست رفتن ثبات بوده‌اند.»
کریستوفر
کاروترز در این باره نوشته که «هر چه از عمر این رژیم‌ها می‌گذرد، خطر این که
مستبد، حتی در بازی‌ای که به نفع‌اش دستکاری شده، به مخالف ببازد بیشتر از وانمود
کردن به قدرت یا مشروعیت از طریق نهادهای دموکراتیک است.»
او در
مقاله خود که متن ترجمه شده آن (با عنوان همین یادداشت) در صفحات 33 و 34 شماره 55
(آذر و دی 97) مجله اندیشه‌پویا منتشر شده، اعلام می‌کند که فضای بازنسبی رژیم‌های
استبداد رقابتی دست کم به چهار طریق می‌تواند به فروپاشی آنها بینجامد و سپس هر
کدام از این چهارطریق را توضیح می‌دهد:
▫️ 1.
استبداد رقابتی برای نیروهای اپوزیسیون راه‌هایی قانونی، البته دشوار، برای جلب
حمایت‌های مردمی فراهم می‌سازد که اگر مثلا حاکم مستبد استراتژی انتخاباتی غلطی در
پیش بگیرد، قدرت را ممکن است از دست بدهد.
▫️ 2.
دستکاری و تقلب در انتخابات ممکن است موفق باشد ولی خشم عمومی ِ منجر به جنبش
براندازی را تحریک می‌کند.
▫️ 3.
دستکاری در انتخابات ممکن است مایه هیچ اعتراض مردمی نشود ولی دستاوردهای نیم‌بند
اپوزیسیون می‌تواند رژیم را به سوی «استبداد کامل» سوق دهد. در این سناریو البته
اپوزیسیون پیروز میدان نیست و صراحت استبداد، فزونی می‌گیرد.
▫️ 4.
نهادهای به رسمیت‌شناخته شده‌ی شبه‌دموکراتیک ممکن است رژیم‌های استبداد رقابتی را
از منظر مشروعیت ایدئولوژیک در وضعی نامساعد قرار دهند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر